GEPHRAS / GEPHRAS2
  • Project
  • Team
  • User Guide
  • Dictionary
  • Activities
  • Cooperation partners
  • Bibliography
  • Contact
GEPHRAS / GEPHRAS2
  • Project
  • Team
  • User Guide
  • Dictionary
  • Activities
  • Cooperation partners
  • Bibliography
  • Contact

bòtta

[ˈbɔtˑa]

botta
colpo

N + Adj/AdjP (or Adj + N)

Genoese Italian
bella bòtta
[ˈbɛlˑa ˈbɔtˑa]
Mia che bòrlo che t’é vegnuo! T’æ piggiou unna bella bòtta, eh?
bella botta
bel colpo
(= ‘botta o colpo piuttosto forte’)
Guarda che bernoccolo che ti è venuto! Hai preso una bella botta, eh?
bòtta ben dæta
[ˈbɔtˑa ˈbeŋ ˈdɛːta]
colpo ben assestato
bòtta fòrte
[ˈbɔtˑa ˈfɔːrte]
botta forte
colpo forte
bòtta picciña
[ˈbɔtˑa piˈt͡ʃiŋˑa]
No stâ à avei poia, no me son fæto ninte, ò piggiou solo che unna bòtta picciña contra à un mòbile.
botta leggera
Non ti preoccupare, non è nulla, ho solo preso una botta leggera contro un mobile.
bòtta secca
[ˈbɔtˑa ˈsekˑa]
botta secca
bòtta tremenda
[ˈbɔtˑa treˈmeŋda]
botta tremenda
botta terribile
colpo tremendo
colpo terribile
bòtta violenta
[ˈbɔtˑa vjuˈleŋta]
botta violenta
colpo violento

N + PrepP

Genoese Italian
bòtta in sciô còllo / in sciâ scheña / in sciâ testa
[ˈbɔtˑa ŋ ʃuː ˈkɔlˑu / ŋ ʃaː ˈskeŋˑa / ˈbɔtˑa ŋ ʃaː ˈtesta]
botta sul collo / sulla schiena / in testa
colpo sul collo / sulla schiena / in testa

N + relative clause

Genoese Italian
bòtta ch’a fa mâ
[ˈbɔtˑa k a ˈfa ˈmaː]
botta dolorosa

Prep + Adj + N (or Prep + N + Adj)

Genoese Italian
à botta segua
[a ˈbɔtˑa seˈgyːa]
a colpo sicuro

N + Prep + N (bòtta)

Genoese Italian
fracconâ de bòtte [coll.]
[frakuˈnaː de ˈbɔtˑe]
fracco di botte [coll.]
sacconâ de bòtte [fam.]
[sakuˈnaː de ˈbɔtˑe]
sacco di botte [fam.]

V + N (DirObj or its predicative complement)

Genoese Italian
acciappâ unna bòtta (contra qcs.), ciappâ unna bòtta (contra qcs.)
[at͡ʃaˈpaː na ˈbɔtˑa ˈkuŋtra kwarˈkɔːsa], [t͡ʃaˈpaː na ˈbɔtˑa ˈkuŋtra kwarˈkɔːsa]
Ò ciappou unna bòtta contra l’armäio e m’é apreuvo à sciortî un negron in sciâ pelle.
dare una botta (contro qcs.)
(= ‘riportare una botta’)
dare un colpo (contro qcs.)
(= ‘riportare un colpo’)
Ho preso una botta contro l’armadio e mi sta venendo un livido sulla pelle.
ammortizzâ unna bòtta
[amurtiˈzaː na ˈbɔtˑa]
ammortizzare una botta
ammortizzare un colpo
asmortâ unna bòtta [disus.]
[azmurˈtaː na ˈbɔtˑa]
attenuare una botta
attenuare un colpo
attutire una botta
attutire un colpo
cioccâ unna bòtta (à qcn.)
[t͡ʃuˈkaː na ˈbɔtˑa]
Tanto che o Zòrzo e o Giöxe se rattellavan, tutt’assemme o primmo o l’à cioccou unna bòtta tremenda in sciô moro à l’atro.
sferrare una botta (a qcn.)
sferrare un colpo (a qcn.)
menare un colpo (a qcn.) [rar.]
Mentre Giorgio e Giuseppe litigavano, all’improvviso il primo ha assestato all’altro un colpo tremendo sul muso.
dâ de bòtte (à qcn.)
[t͡ʃuˈkaː na ˈbɔtˑaː kwarkeˈdyŋ]
dare botte (a qcn.)
dâ unna bòtta à qcn.
[ˈdaː na ˈbɔtˑaː kwarkeˈdyŋ]
dare una botta a qcn.
tirare una botta a qcn.
incasciâ unna bòtta (da qcn.)
[iŋkaˈʃaː na ˈbɔtˑa da kwarkeˈdyŋ]
T’æ solo che incasciou de bòtte o ti ghe n’æ dæto ascì quarcheduña?
incassare una botta (da qcn.)
Hai solo incassato botte o sei riuscito a dargliene qualcuna anche tu?
mollâ unna bòtta à qcn.
[muˈlaː na ˈbɔtˑaː kwarkeˈdyŋ]
Se no â ciantæ con st’invexendo ve mòllo unna bòtta che v’ô diggo mi, sæ!
affibbiare una botta a qcn.
affibbiare un colpo a qcn.
assestare una botta a qcn.
assestare un colpo a qcn.
Se non la piantate con questo macello vi assesto un colpo che vedete!
piggiâ de bòtte (da qcn.)
[piˈd͡ʒaː de ˈbɔtˑe da kwarkeˈdyŋ]
prendere botte (da qcn.)
piggiâ unna bòtta (contra qcs. ò da qcn.)
[ˈpid͡ʒaː na ˈbɔtˑa ˈkuŋtra kwarˈkɔːsa ɔ da kwarkeˈdyŋ]
prendere una botta (contro qcs. o da qcn.)
prendere un colpo (contro qcs. o da qcn.)
reçeive unna bòtta (da qcn.)
[iŋkaˈʃaː na ˈbɔtˑa da kwarkeˈdyŋ]
ricevere una botta (da qcn.)
ricevere un colpo (da qcn.)
schivâ unna bòtta (da qcn.)
[skiˈvaː na ˈbɔtˑa da kwarkeˈdyŋ]
schivare un colpo (da qcn.)
evitare un colpo (da qcn.)
sentî unna bòtta
[seŋˈtiː na ˈbɔtˑa da kwarkeˈdyŋ]
accusare una botta
accusare un colpo

V + N (IndirObj or its predicative complement, or else agent complement)

Genoese Italian
ammassâ qcn. de bòtte
[amaˈsˑaː kwarkeˈdyŋ de ˈbɔtˑe]
ammazzare qcn. di botte
(= ‘picchiare qcn. in maniera estremamente violenta’)
carregâ qcn. de bòtte
[karˑeˈgaː kwarkeˈdyŋ de ˈbɔtˑe]
Ti sæ pe caxo se o Sandro o ghe l’à con mi? O m’ammia comme s’o voesse carregâme da-e bòtte!
coprire qcn. di botte
Sai per caso se Sandro ce l’abbia con me? Mi guarda come se volesse coprirmi di botte!
fâ à bòtte
[ˈfaː (a) ˈbɔtˑe]
fare a botte
prendersi a botte
impî qcn. de bòtte
[iŋˈpiː kwarkeˈdyŋ de ˈbɔtˑe]
riempire qcn. di botte
insciâ qcn. da-e bòtte
[iŋˈʃaː kwarkeˈdyŋ dɛː ˈbɔtˑe]
gonfiare qcn. di botte
massacrâ qcn. da-e bòtte
[masˑaˈkraː kwarkeˈdyŋ dɛː ˈbɔtˑe]
massacrare qcn. di botte
repiggiâse da unna bòtta
[repiˈd͡ʒaːse kwarkeˈdyŋ dɛː ˈbɔtˑe]
Da quello che m’an contou, o Ansermo o l’à ancon da repiggiâse da-a bòtta ch’o l’à piggiou o meise passou.
riprendersi da un colpo
Da quanto mi hanno raccontato, Anselmo deve ancora riprendersi dal colpo che ha preso il mese scorso.

Further structures

Genoese Italian
dâ de bòtte da chen à qcn.
[ˈdaː de ˈbɔtˑe da ˈkeŋ a kwarkeˈdyŋ]
dare botte da orbi a qcn.
dâse de bòtte da chen
[ˈdaːse de ˈbɔtˑe da ˈkeŋ]
darsi botte da orbi
(= ‘picchiarsi in maniera estremamente violenta’)
de bòtta
[de ˈbɔtˑa]
di colpo
(= ‘all’improvviso’)
inte unna bòtta
[iŋte na ˈbɔtˑa]
Se ti væ à dâ o sangue, inte unna bòtta ti te fæ de analixi de badda e ti t’avansi d’anâ à travaggiâ.
in una botta
in una botta (sola)
in un colpo solo
(= ‘subito’, ‘in un solo tentativo’)
Se doni il sangue, in un colpo solo svogli gratuitamente delle analisi e sei dispensato dall’andare a lavorare.

N + PrepP

Genoese Italian
bòtta de cû [volg.]
[ˈbɔtˑa de ˈkyː]
colpo di culo [volg.]
(= ‘colpo di fortuna’)

bòtta as (part of a) Subj or (part of a) predicative complement

Genoese Italian
avei da bòtta [fam.]
[aˈvei̯ da ˈbɔtˑa]
credersi chissà chi

bòtta as (part of a) DirObj (including subordinate clauses)

Genoese Italian
dâ a bòtta do lô à qcn. [fam., scherz.]
[ˈdaː (a) ˈbɔtˑa du ˈluː a kwarkeˈdyŋ]
dare la strigliata finale a qcn.
(= ‘dare un ultimo, forte rimprovero a qcn.’)
dâ unna bòtta à qcn. [disus.]
[ˈdaː na ˈbɔtˑaː kwarkeˈdyŋ]
fare la festa a qcn.
(= ‘uccidere qcn., anche per vendetta’)
dâghe unna bòtta [fam.]
[ˈdaːge na ˈbɔtˑaː]
Figgeu, ammiæ de dæghe unna bòtta con quello travaggio, ch’o l’é pe doman!
darci una botta [fam.]
darsi una mossa [fam.]
(= ‘sbrigarsi a fare qcs.’)
Ragazzi, vedete di darvi una mossa con quel lavoro, va consegnato domani!
piggiâne unna bòtta [coll.]
[ˈpid͡ʒaːne na ˈbɔtˑa]
farsi una sveltina [coll.]
(= ‘intrattenere un rapporto sessuale di breve durata’)

bòtta as part of further idioms

Genoese Italian
tegnî bòtta
[teˈɲiː ˈbɔtˑa]
tener botta
tener duro
(= ‘resistere’)

Historical phrasemes found in DESGEL

Genoese ancient Genoese
dâ unna bòtta à qcn.
l’è ro vero che quarche votta / so messé ghe da quarche botta (I m. s. XVII, DESGEL)
m’aveivan dæto de botte (1771, DESGEL)
piggiâ de bòtte (da qcn.)
mi che son un pò ciù animozo de voì, perchè ho vosciùo testardâ de stâghe, ho piggiao botte da diavo, bacchæ, berlendoin, ponta pê (1771, DESGEL)
«Dâse de bòtte da chen».

[ZE] O fæto de dâse con violensa o l’é rappresentou – segondo unn’interpretaçion do tutto «a-a lettia» do fraseologismo – da doî chen antropomòrfi, disegnæ comme lottatoî de boxe.

[IT] L’atto di picchiarsi con violenza è qui rappresentato – seguendo un’interpretazione del tutto letterale del fraseologismo genovese – da due cani antropomorfi, raffigurati come combattenti di boxe.

[EN] Based on a very literal interpretation of the Genoese phraseme, this depiction shows a box fight (representing the “bòtte”, i.e. ‘(hard) beatings)’ between two anthropomorphic dogs (“chen”).

[DE] Auf einer sehr wörtlichen Interpretation des genuesischen Phrasems basierend, wird hier ein Boxkampf (da „bòtte“, also ‚(häftige) Schläge‘ gegeben werden) zwischen zwei anthropomorphen Hunden („chen”) dargestellt.
© Autelli, Erica / Lusito, Stefano / Konecny, Christine / Toso, Fiorenzo (2018-2021, A-C): With linguistic support by Alessandro Guasoni and drawings by Matteo Merli.
© Autelli, Erica / Konecny, Christine / Guasoni, Alessandro / Imperiale, Riccardo / Lusito, Stefano / Toso, Fiorenzo (2020-2025, D-Z): With drawings by Matteo Merli.
This work is licensed under CC BY-NC-ND 4.0
Login