GEPHRAS / GEPHRAS2
  • Project
  • Team
  • User Guide
  • Dictionary
  • Activities
  • Cooperation partners
  • Bibliography
  • Contact
GEPHRAS / GEPHRAS2
  • Project
  • Team
  • User Guide
  • Dictionary
  • Activities
  • Cooperation partners
  • Bibliography
  • Contact

oegia

[ˈweːd͡ʒa]

1. orecchio (anche ‘capacità di distinguere bene suoni e note musicali’)
2. branchia
3. piega [rif. a foglio]

N + Adj/AdjP (or Adj + N)

Genoese Italian
oege brutte
[ˈweːd͡ʒe ˈbrytˑe]
orecchie sporche
oege coverte
[ˈweːd͡ʒe kuˈvɛːrte]
Quande l’é coscì freido l’é ben sciortî co-e oege coverte.
orecchie coperte
Quando fa così freddo è raccomandabile uscire con le orecchie coperte.
oege drite
[ˈweːd͡ʒe ˈdriːte]
orecchie dritte
oege freide
[ˈweːd͡ʒe ˈfrei̯de]
orecchie fredde
oege grende
[ˈweːd͡ʒe ˈgreŋde]
orecchie grandi
oege nette
[ˈweːd͡ʒa ˈnetˑe]
orecchie pulite
oege picciñe
[ˈweːd͡ʒe piˈt͡ʃiŋˑe]
orecchie piccole
oegia allenâ
[ˈweːd͡ʒa (a)leˈnaː]
orecchio allenato
oegia attappâ, oegia tappâ
[ˈweːd͡ʒa (a)taˈpaː], [ˈweːd͡ʒa taˈpaː]
Aggi paçiensa, n’arriëscio à sentîte ben, gh’ò unn’oegia attappâ. Cöse t’æ dito?
orecchio tappate
Scusa, non riesco a sentirti bene perché ho un orecchio tappato. Cos’è che hai detto?
oegia attenta
[ˈweːd͡ʒa (a)ˈteŋta]
orecchio attento
oegia esterna
[ˈweːd͡ʒ(a) esˈtɛːrna]
orecchio esterno
oegia fiña
[ˈweːd͡ʒa ˈfiŋˑa]
No stâ à parlâ coscì fòrte! Ti ô sæ che o prinçipâ o gh’à l’oegia fiña e o l’é into scagno chì d’arente.
orecchio fine
orecchio acuto
Non parlare così forte! Sai che il principale ha l’orecchio fino e si trova nell’ufficio qui affianco.
oegia interna
[ˈweːd͡ʒa ŋˈtɛːrna]
orecchio interno
oegia rossa
[ˈweːd͡ʒe ˈrusˑe]
orecchio rosso
oegia senscibile
[ˈweːd͡ʒa seŋˈʃibile]
orecchio sensibile

N + PrepP

Genoese Italian
oege à ventoela
[ˈweːd͡ʒ(e) a veŋˈtweːla]
orecchie a sventola
oege de l’ancoa
orecchie dell’ancora
oege de un feuggio
[ˈweːd͡ʒe de ŋ ˈfød͡ʒˑu]
orecchie di un foglio
oege do pescio
[ˈweːd͡ʒe du ˈpeʃˑu]
branchie del pesce
oegia d’ase/ d’orso / de gatto / de levre / de lô / de ratto
[ˈweːd͡ʒa d ˈaːze / d ˈuːrsu / de ˈgatˑu / de ˈleːvre / de ˈratˑu]
orecchio d’asino / d’orso / di gatto / di lepre / di lupo / di topo

N + relative clause

Genoese Italian
oege che pendan
[ˈweːd͡ʒe ke ˈpeŋdaŋ]
orecchie pendenti

N + Prep + N (oegia)

Genoese Italian
beuggi inte oege
[ˈbød͡ʒˑi ŋte ˈweːd͡ʒe]
buchi alle orecchie
bruttô de oege [fam.]
[bryˈtˑu de ˈweːd͡ʒe]
cerume
fô inte l’oegia
[ˈfu ŋte l ˈweːd͡ʒa]
brusio nell’orecchio
ronzio nell’orecchio
pertuso de l’oegia
[pɛrˈtyːzu de l ˈweːd͡ʒa]
meato uditivo
meato uditorio
pertuxi inte oege
[pɛrˈtyːʒi ŋte ˈweːd͡ʒa]
buchi alle orecchie
pëxin de l’oegia
[peːˈʒiŋ de l ˈweːd͡ʒa]
lobo dell’orecchio
scigoo inte oege
[ˈʃiːgwu ŋte ˈweːd͡ʒe]
fischio alle orecchie
tappi da oege
[ˈtapˑi da ˈweːd͡ʒe]
Dæto che se gh’é do sciato gh’ò de difficortæ à dormî, quande vaggo in gio me pòrto delongo apreuvo di tappi da oege.
tappi per le orecchie
Dal momento che col rumore ho difficoltà a dormire, quando viaggio porto sempre con me dei tappi per le orecchie.
tiata d’oege
[ˈtjaːta d ˈweːd͡ʒe]
tirata d’orecchi
tirata d’orecchie

N (Subj) + V (or V + N (predicative complement of the subject))

Genoese Italian
à qcn. ghe scigoa e oege
[a kwarkeˈdyŋ ge ˈʃiːgw eː ˈweːd͡ʒe]
Con tutto sto parlâ do Ansermo, de seguo ghe dovià scigoâ e oege!
a qcn. fischiano le orecchie
Con tutto questo parlare di Anselmo, di sicuro gli staranno fischiando le orecchie!
l’oegia a distingue qcn. ò qcs.
[l ˈweːd͡ʒaː distiŋgwe kwarkeˈdyŋ ɔ kwarˈkɔːsa]
l’orecchio distingue qcn. o qcs.
l’oegia a sente qcn. ò qcs.
[l ˈweːd͡ʒaː distiŋgwe kwarkeˈdyŋ ɔ kwarˈkɔːsa]
l’orecchio sente qcn. o qcs.
l’oegia a stâ à sentî qcn. ò qcs.
[l ˈweːd͡ʒaː ˈstaː (a) seŋˈtiː kwarkeˈdyŋ ɔ kwarˈkɔːsa]
l’orecchio sente qcn. o qcs.

V + N (DirObj or its predicative complement)

Genoese Italian
addrissâ e oege, drissâ e oege
[adriˈsɛː ˈweːd͡ʒe], [driˈsɛː ˈweːd͡ʒe]
Quand’o sente quarchedun feua da-a pòrta ch’o mette a ciave inta ciaveua, o nòstro can o l’addrissa e oege.
drizzare le orecchie
Il nostro cane drizza le orecchie quando sente qualcuno fuori dalla porta mettere le chiavi nella serratura.
affiâ e oege
[aˈfjɛː ˈweːd͡ʒe]
aguzzare le orecchie
drizzare le orecchie
(= ‘prestare attenzione a ciò che si udisce’)
affinâ e oege
[afiˈnɛː ˈweːd͡ʒe]
affinare le orecchie
asbasciâ e oege
[azbaˈʃɛː ˈweːd͡ʒe]
abbassare le orecchie
ascädâse e oege, scädâse e oege
[askaːˈdaːseː ˈweːd͡ʒe], [skaːˈdaːseː ˈweːd͡ʒe]
scaldarsi le orecchie
attappâse e oege, tappâse e oege
[ataˈpaːseː ˈweːd͡ʒe], [taˈpaːseː ˈweːd͡ʒe]
tapparsi le orecchie
attende l’oegia
[aˈteŋde l ˈweːd͡ʒa]
appuntare l’orecchio
attende l’oegia verso qcn. ò qcs.
[aˈteŋde l ˈweːd͡ʒa ˈvɛːrsu kwarkeˈdyŋ ɔ kwarˈkɔːsa]
tendere l’orecchio verso qcn. o qcs.
dannezzâ e oege à qcn.
[daneˈzɛː ˈweːd͡ʒ(e) a kwarkeˈdyŋ]
Stâ à sentî da muxica à volumme tròppo erto pe longo tempo o peu dannezzâ e oege.
danneggiare le orecchie a qcn.
Ascoltare a lungo musica a volume troppo alto può danneggiare le orecchie.
destappâ e oege à qcn.
[destaˈpɛː ˈweːd͡ʒ(e) a(ː) kwarkeˈdyŋ]
sturare le orecchie a qcn.
stappare le orecchie a qcn.
destappâse e oege à qcn.
[destaˈpˑaːseː (e)ˈweːd͡ʒe a kwarkeˈdyŋ]
sturarsi le orecchie
stapparsi le orecchie
grattâ e oege à qcn.
[graˈtˑɛː ˈweːd͡ʒe a kwarkeˈdyŋ]
A-o mæ mignin ghe fa delongo piaxei che ghe vëgnan à grattâ e oege.
grattare le orecchie a qcn.
Al mio micino fa sempre piacere farsi grattare le orecchie.
insordî e oege à qcn.
[iŋsurˈdj eː ˈweːd͡ʒe a kwarkeˈdyŋ]
assordare le orecchie à qcn.
protezzise e oege
[pruˈtezˑiseː ˈweːd͡ʒe]
proteggersi le orecchie
tiâ e oege à qcn.
[ˈtjɛː ˈweːd͡ʒe a kwarkeˈdyŋ]
tirare le orecchie a qcn.

V + N (IndirObj or its predicative complement, or else agent complement)

Genoese Italian
cantâ d’oegia
[kaŋˈtaː d ˈweːd͡ʒa]
cantare ad orecchio
(= ‘cantare semplicemente seguendo la musica d’accompagnamento, senza avere cognizione dell’arte canora’)
ciccioâ qcs. inte l’oegia à qcn.
[t͡ʃiˈt͡ʃwaː kwarˈkɔːsa ŋte l ˈweːd͡ʒaː kwarkeˈdyŋ]
bisbigliare qcs. all’orecchio a qcn.
bisbigliare qcs. nell’orecchio a qcn.
confiâ qcs. inte unn'oegia à qcn.
[kuŋˈfjaː kwarˈkɔːsa ŋte l ˈweːd͡ʒaː kwarkeˈdyŋ]
confidare qcs. in un orecchio a qcn.
dî qcs. inte l’oegia à qcn.
[ˈdiː kwarˈkɔːsa ŋte l ˈweːd͡ʒaː kwarkeˈdyŋ]
dire qcs. all’orecchio a qcn.
dire qcs. nell’orecchio a qcn.
mormoggiâ qcs. inte l’oegia à qcn.
[murmuˈd͡ʒaː kwarˈkɔːsa ŋte l ˈweːd͡ʒaː kwarkeˈdyŋ]
mormorare qcs. nell’orecchio a qcn.
no sentîghe da unn’oegia
[nu seŋˈtiːge da n weːˈd͡ʒa]
Quande ti parli con mæ barba t’æ da pronunçiâ bello fòrte, perché o no ghe sente da unn’oegia.
non sentirci da un orecchio
Quando parli con mio zio devi farlo ad alto volume, perché non ci sente da un orecchio.
parlâ inte l’oegia à qcn.
[parˈla ŋte l ˈweːd͡ʒaː kwarkeˈdyŋ]
parlare nell’orecchio a qcn.
qcs. reciòcca inte oege à qcn.
[kwarˈkɔːsa reˈt͡ʃɔkˑa ŋte ˈweːd͡ʒ(e) a(ː) kwarkeˈdyŋ]
qcs. risuona nelle orecchie a qcn.
sbraggiâ (qcs.) inte l'oegia (à qcn.)
[zbraˈd͡ʒaː kwarˈkɔːsa ŋte l ˈweːd͡ʒaː kwarkeˈdyŋ]
urlare (qcs.) nell’orecchio (di qcn.)

Further structures

Genoese Italian
arrembâ l’oegia da-a pòrta
[areŋˈbaː l ˈweːd͡ʒa daː ˈpɔːrta]
E gente che s’ean serræ inta stançia parlavan co-a voxe mai tanto bassa ch’emmo dovuo arrembâ e oege da-a pòrta pe sentî cöse divan.
accostare l’orecchio alla porta
Le persone che si erano chiuse nella stanza parlavano a voce così bassa che abbiamo dovuto accostare le orecchie alla porta per capie cosa stessero dicendo.
avei e oege boñe
[aˈvei̯ e ˈweːd͡ʒe ˈbuŋˑe]
avere buon orecchio
fâse i beuggi inte oege
[ˈfaːse i̯ ˈbød͡ʒˑi ŋte ˈweːd͡ʒe]
Ancheu mæ figgia a l’é anæta à fâse fâ i beuggi inte oege.
farsi forare le orecchie
Oggi mia figlia è andata a farsi forare le orecchie.
sciaccâse o cappello in scê oege
[ʃaˈkasɔu̯ kaˈpelˑu ŋ ˈʃeː ˈweːd͡ʒe]
calcarsi il cappello sulle orecchie
sentî un fô inte oege
[seŋˈti ŋ ˈfu ŋte ˈweːd͡ʒe]
Se ti senti ancon quello fô inte oege ti doviësci anâ da un otorin.
sentire un ronzio nell’orecchio
Se senti ancora quel ronzio nelle orecchie dovresti andare da un otorino.
sentîse scigoâ e oege
[seɲˈtiːse ʃiˈgwɛː ˈweːd͡ʒ(e) a(ː) kwarkeˈdyŋ]
sentirsi fischiare le orecchie
un fracasso ch’o picca inte oege
[iŋ fraˈkasˑu k u ˈpikˑa ŋte ˈweːd͡ʒe]
un frastuono che percuote le orecchie

oegia as (part of a) Subj or (part of a) predicative complement

Genoese Italian
à qcn. ghe scigoa e oege
[a kwarkeˈdyŋ ghe ʃiˈguː(a) e ˈweːd͡ʒ(e)]
a qcn. fischiano le orecchie [secondo la credenza popolare, segno del fatto che qcn. sta parlando della persona interessata]

oegia as (part of a) DirObj (including subordinate clauses)

Genoese Italian
arvî e oege
[arˈvj eː ˈweːd͡ʒe]
Arvî ben e oege, perché quello che ve diggo no staiò à dîlo torna.
aprire le orecchie
(= ‘ascoltare con attenzione le parole di qcn.’)
Aprite bene le orecchie, perché non ripeterò quello che sto per dirvi.
descciöde e oege à qcn.
[deʃˈt͡ʃɔːde ˈweːd͡ʒ(e) a(ː) kwarkeˈdyŋ]
dire il fatto proprio a qcn.
(= ‘parlare a qcn. in modo risentito, insistendo sulle presunte colpe di questi’)
destappâ e oege à qcn.
dire il fatto proprio a qcn.
(= ‘parlare a qcn. in modo risentito, insistendo sulle presunte colpe di questi’)
fâ l’oegia à qcs.
[ˈfaː l ˈweːd͡ʒaː kwarˈkɔːsa]
far l’orecchio a qcs.
(= ‘abituarsi a un suono o a un determinato tipo di musica’)
fâ oege da mercante
[ˈfaː ˈweːd͡ʒe da merˈkaŋte]
Ò za arregordou a-o manco træ vòtte a-a Linda ch’a m’à ancon da dâ inderê e palanche che gh’aiva prestou o meise passou, ma a va avanti à fâ oege da mercante.
fare orecchie da mercante
(= ‘fingere di non avere udito o di non capire qcs.’)
Ho già ricordato almeno tre volte a Lunda che deve ancora restituirmi i soldi che le avevo prestato il mese scorso, ma continua a fare orecchie da mercante.
rompî e oege à qcn.
[ruŋˈpj eː ˈweːd͡ʒ(e) a(ː) kwarkeˈdyŋ]
Sto sciato ch’o ven d’in sciâ stradda o me rompe e oege!
rompere le orecchie a qcn.
(= ‘assordare qcn.’)
Questo rumore proveniente dalla strada mi sta rompendo le orecchie!
tegnî e oege averte
[teˈɲ(j) eː ˈweːd͡ʒ(e) aˈvɛːrte]
tenere le orecchie aperte
(= ‘mantenere alta l’attenzione’)

oegia as (part of an) IndirObj (including subordinate clauses)

Genoese Italian
ciccioâ inte l’oegia à qcn.
[t͡ʃiˈt͡ʃwa ŋte l ˈweːd͡ʒaː kwarkeˈdyŋ]
istigare qcn.
ëse duo d’oege
[ˈeːse ˈdyːu d ˈweːd͡ʒe]
essere duro d’orecchi
(= ‘avere un cattivo udito’)
mette a pruxa inte l’oegia à qcn.
[ˈmetˑ(e) a(ː) ˈpryːʒa ŋte l ˈweːd͡ʒaː kwarkeˈdyŋ]
No m’ea mai indubitou de l’onestæ da Carmela, ma quello che ti me dixi o me mette a pruxe inte l’oegia.
mettere la pulce nell’orecchio a qcn.
(= ‘far venire a qcn. il sospetto di qcs.’)
Non avevo mai dubitato dell’onestà di Carmela, ma quanto mi dici mi ha messo la pulce nell’orecchio.
qcs. vëgne a-e oege de qcn.
[kwarˈkɔːsa ˈveɲ ɛː ˈweːd͡ʒe de kwarkeˈdyŋ]
Aspeta solo che unna cösa pægia a vëgne a-e oege do prinçipâ!
qcs. viene alle orecchie di qcn.
qcs. arriva alle orecchie di qcn.
(= ‘qcn. sente o viene a sapere di qcs.’)
Aspetta soltanto che una cosa del genere arrivi alle orecchie del principale!
© Autelli, Erica / Lusito, Stefano / Konecny, Christine / Toso, Fiorenzo (2018-2021, A-C): With linguistic support by Alessandro Guasoni and drawings by Matteo Merli.
© Autelli, Erica / Konecny, Christine / Guasoni, Alessandro / Imperiale, Riccardo / Lusito, Stefano / Toso, Fiorenzo (2020-2025, D-Z): With drawings by Matteo Merli.
This work is licensed under CC BY-NC-ND 4.0
Login