GEPHRAS / GEPHRAS2
  • Project
  • Team
  • User Guide
  • Dictionary
  • Activities
  • Cooperation partners
  • Bibliography
  • Contact
GEPHRAS / GEPHRAS2
  • Project
  • Team
  • User Guide
  • Dictionary
  • Activities
  • Cooperation partners
  • Bibliography
  • Contact

man

1. mano (anche ‘condizione’, ‘qualità’ e ‘turno dei giochi di carte’)
2. passata [di vernice]

N + Adj/AdjP (or Adj + N)

Genoese Italian
bassa man
[ˈbasˑa ˈmaŋ]
bassa mano
(= ‘bassa condizione’, ‘bassa qualità’)
man drita
[ˈmaŋ ˈdriːta]
mano destra
man manciña
[ˈmaŋ maŋˈt͡ʃiŋˑa]
mano sinistra
man teisa
[ˈmaŋ ˈtei̯za]
mano tesa
moen abbrensoie
[ˈmweŋ abreŋˈswiːe]
mani intirizzite
moen arrappæ
[ˈmweŋ araˈpɛː]
mani rugose
mani grinzose
moen averte
[ˈmweŋ aˈvɛːrte]
mani aperte
moen bagnæ
[ˈmweŋ baˈɲɛː]
No stâ lì coscì co-e moen bagnæ, che te ven l’arsua!
mani bagnate
Non startene con le mani bagnate: ti si screpola la pelle!
moen buggiæ
[ˈmweŋ byˈd͡ʒɛː]
mani bucate
moen cade
[ˈmweŋ ˈkaːde]
mani calde
moen delicæ
[ˈmweŋ deliˈkɛː]
mani delicate
moen ferie
[ˈmweŋ feˈriːe]
mani ferite
moen freide
[ˈmweŋ ˈfrei̯de]
Che moen freide che t’æ? Tu veu ch’açende o rescädamento?
mani fredde
Che mani fredde hai! Vuoi che accenda il riscaldamento?
moen grascellòtte
[ˈmweŋ graʃeˈlɔtˑe]
mani grassotte
mani grassottelle
moen incroxæ
[ˈmweŋ iŋkruˈʒɛː]
mani incrociate
moen insanguinæ
[ˈmweŋ iŋsaŋgwiˈnɛː]
mani insanguinate
moen insce
[ˈmweŋ ˈiŋʃe]
mani gonfie
moen ligæ
[ˈmweŋ liˈgɛː]
mani legate
moen nette
[ˈmweŋ ˈnetˑe]
Primma de toccâ ste vege fotografie, asseguæve d’avei e moen nette.
mani pulite
Prima di toccare queste fotografie assicuratevi di avere le mani pulite.
moen secche
[ˈmweŋ ˈsekˑe]
mani secche
moen serræ
[ˈmweŋ seˈrɛː]
mani chiuse
moen sottî
[ˈmweŋ suˈtiː]
mani sottili
moen stanche
[ˈmweŋ ˈstaŋke]
mani stanche
moen suæ
[ˈmweŋ ˈsɥɛː]
Quande son nervoso me ven delongo e moen suæ.
mani sudate
Quando sono nervoso le mani mi diventano sempre sudate.
moen sucide
[ˈmweŋ ˈsyt͡ʃide]
mani luride
moen zonte
[ˈmweŋ ˈzuŋte]
mani giunte
mani congiunte

N + PrepP

Genoese Italian
moen in scî scianchi
[ˈmweŋ (iŋ) ˈʃiː ˈʃaŋki]
Staneutte à quattr’oe, quande son tornâ à casa da-a discoteca, gh’ea mæ moæ ch’a m’aspëtava da-a pòrta co-e moen in scî scianchi
mani sui fianchi
Stanotte alle quattro, quando sono tornata a casa dalla discoteca, c’era mia madre sulla porta che mi aspettava con le mani sui fianchi.

Prep + Adj + N (or Prep + N + Adj)

Genoese Italian
de primma man
[de ˈprima ˈmaŋ]
di prima mano
de segonda man
[de seˈguŋda ˈmaŋ]
A ciù parte di libbri che gh’é in sce ste sganzie en de segonda man.
di seconda mano
La maggior parte dei libri su questi scaffali è di seconda mano.
de seu man
[de ˈsøː ˈmaŋ]
di mano propria
de tersa man
[de ˈtɛːrsa ˈmaŋ]
di terza mano

N + Prep + N (man)

Genoese Italian
creuso da man
[ˈkrøːzu da ˈmaŋ]
palmo della mano
fren à man
[ˈfreŋ a ˈmaŋ]
Quande no se parcheggia in cian beseugna delongo mette o fren à man.
freno a mano
Quando non si parcheggia in pianura bisogna sempre azionare il freno a mano.
græ da man
[ˈgrɛː da ˈmaŋ]
dorso della mano
pomâ pe-e man, pomâ pe-e moen
[puˈmaː peː ˈmaŋ], [puˈmaː peː ˈmweŋ]
crema per le mani
pomata per le mani
scheña da man
[ˈskeŋˑa da ˈmaŋ]
dorso della mano
streita de man
[ˈstrei̯ta de ˈmaŋ]
Primma le lasciâse, mi e o Milio se semmo saluæ con unna streita de man.
stretta di mano
Prima di lasciarci, io ed Emilio ci siamo salutati con una stretta di mano.

N (Subj) + V (or V + N (predicative complement of the subject))

Genoese Italian
e man recamman, e moen recamman
[e ˈmaŋ reˈkamˑaŋ], [e ˈmweŋ reˈkamˑaŋ]
le mani ricamano
e man smangian à qcn., e moen smangian à qcn.
[e ˈmaŋ ˈzmaŋd͡ʒaŋ a kwarkeˈdyŋ], [e ˈmweŋ ˈzmaŋd͡ʒaŋ a kwarkeˈdyŋ]
Quande m’ò sentio ciammâ böxardo m’à comensou à smangiâ e moen, ma son arrestou carmo e ò çercou de mantegnî o contròllo.
le mani prudono a qcn.
Quando mi sono sentito dare del bugiardo hanno cominciato a prudermi le mani, ma sono rimasto calmo e ho cercato di mantenere il controllo.
e man suan à qcn., e moen suan à qcn.
[e ˈmaŋ ˈsyːaŋ a kwarkeˈdyŋ], [e ˈmweŋ ˈsyːaŋ a kwarkeˈdyŋ]
le mani sudano a qc.
e man toccan qcs., e moen toccan qcs.
[e ˈmaŋ ˈtukˑaŋ kwarˈkɔːsa], [e ˈmweŋ ˈtukˑaŋ kwarˈkɔːsa]
le mani toccano qcs.
e man tremman à qcn., e moen tremman à qcn.
[e ˈmaŋ ˈtremˑaŋ a kwarkeˈdyŋ], [e ˈmweŋ ˈtremˑaŋ a kwarkeˈdyŋ]
le mani tremano a qcn.

V + N (DirObj or its predicative complement)

Genoese Italian
abberrâ a man de qcn.
[abeˈraː (a) ˈmaŋ de kwarkeˈdyŋ]
afferrare la mano di qcn.
arretiâ e man, retiâ e man, arretiâ e moen, retiâ e moen
[areˈtjaː (a) ˈmaŋ], [reˈtjaː e ˈmaŋ], [areˈtjɛː ˈmweŋ], [reˈtjɛː ˈmweŋ]
ritrarre le mani
arreze a man de qcn., reze e man de qcn.
[aˈreːz(e) a(ː) ˈmaŋ de kwarkeˈdyŋ], [ˈreːz(e) a(ː) ˈmaŋ de kwarkeˈdyŋ]
reggere la mano di qcn.
arvî a man
[arˈvj aː ˈmaŋ]
aprire la mano
ascädâse e man, scädâse e man, ascädâse e moen, scädâse e moen
[askaːˈdaːseː ˈmaŋ], [skaːˈdaːseː ˈmaŋ], [skaːˈdaːseː ˈmweŋ], [skaːˈdaːseː ˈmweŋ]
scaldarsi le mani
batte e man, batte e moen
[ˈbatˑeː ˈmaŋ], [ˈbatˑeː ˈmweŋ]
applaudire
battere le mani
baxâ a man à qcn.
[baˈʒaː (a) ˈmaŋ de kwarkeˈdyŋ]
baciare la mano a qcn.
cioccâ e man, cioccâ e moen
[t͡ʃuˈkɛː ˈmaŋ], [t͡ʃuˈkɛː ˈmweŋ]
Finio o spettacolo o pubrico o l’à cioccou e moen a-i attoî.
applaudire
battere le mani
Alla fine dello spettacolo il pubblico ha applaudito gli attori.
deuviâ e man, deuviâ e moen
[ˈdøːvjɛː ˈmaŋ], [ˈdøːvjɛː ˈmweŋ]
usare le mani
ricorrere alle mani
frettâse e man, frettâse e moen
[freˈtaːseː ˈmaŋ], [freˈtaːseː ˈmweŋ]
sfregarsi le mani
lavâse e man, lavâse e moen
[laˈvaːseː ˈmaŋ], [laˈvaːseː ˈmweŋ]
Ve sei lavæ e moen primma d’anâ a-a töa?
lavarsi le mani
Vi siete lavati le mani prima di andare a tavola?
piggiâ e man, piggiâ e moen de qcn.
[piˈd͡ʒɛː ˈmaŋ], [piˈd͡ʒɛː ˈmweŋ]
prendere le mani di qcn.
pòrze unna man à qcn.
[ˈpɔːrze na ˈmaŋ a kwarkeˈdyŋ]
porgere una mano a qcn.
sciugâse e man, sciugâse e moen
[ʃyˈgaːseː ˈmaŋ], [ʃyˈgaːseː ˈmweŋ]
asciugarsi le mani
scrollâ a man
[skruˈlaː (a) ˈmaŋ]
agitare la mano
serrâ a man
[seˈraː (a) ˈmaŋ]
chiudere la mano
spellâse e man, spellâse e moen
[speˈlaːseː ˈmaŋ], [speˈlaːseː ˈmweŋ]
O Lucchin o s’é spellou tutte e moen pe avei vosciuo arrampinâse in sce un erbo.
spellarsi le mani
Luca si è spellato completamente le mani per aver voluto arrampicarsi su un albero.
toccâse a man
[tuˈkaːs(e) a(ː) ˈmaŋ]
darsi la mano

V + N (IndirObj or its predicative complement, or else agent complement)

Genoese Italian
accompagnâ qcs. co-a man
[akuŋpaˈɲaː kwarˈkɔːsa kwaː ˈmaŋ]
accompagnare qcs. con la mano (1. ‘’; 2. ‘condurre, portare qcs. tenendolo con una mano’)
aggiuttâse co-e man, aggiuttâse co-e moen
[ad͡ʒyˈtaːse kweː ˈmaŋ], [ad͡ʒyˈtaːse kweː ˈmweŋ]
aiutarsi con le mani
allevâ qcs. d’inte man à qcn., allevâ qcs. d’inte moen à qcn., levâ qcs. d’inte man à qcn., levâ qcs. d’inte moen à qcn.
[aleˈvaː karˈkɔːsa d iŋte ˈmaŋ a kwarkeˈdyŋ], [aleˈvaː karˈkɔːsa d iŋte ˈmweŋ a kwarkeˈdyŋ], [leˈvaː karˈkɔːsa d iŋte ˈmaŋ a kwarkeˈdyŋ], [leˈvaː karˈkɔːsa d iŋte ˈmweŋ a kwarkeˈdyŋ]
togliere qcs. dalle mani a qcn.
avei qcs. inte man, avei qcs. inte moen
[aˈvei̯ kwarˈkɔːsa ŋte ˈmaŋ], [aˈvei̯ kwarˈkɔːsa ŋte ˈmweŋ]
avere qcs. in mano
cazze inte d’inte man, cazze d’inte moen
[ˈkazˑe d iŋte ˈmaŋ], [ˈkazˑe d iŋte ˈmweŋ]
Tanto ch’ea derê à pagâ, e monæe m’en cheite d’inte moen e son anæte à finî inte un tombin.
cadere dalle mani
Mentre stavo pagando, le monete mi sono cadute dalle mani e sono finite in un tombino.
ëse de man
[ˈeːse de ˈmaŋ]
avere la mano
(= ‘avere il turno di distribuzione delle carte in un dato gioco’)
lavâ qcs. à man
[laˈvaː kwarˈkɔːsaː ˈmaŋ]
Sta maggia de laña beseugna lavâla à man, sedonca a s’arroiña.
lavare qcs. a mano
Questa maglia di lana va lavata a mano, altrimenti si rovina.
piggiâ qcn. pe unna man
[piˈd͡ʒaː kwarkeˈdyŋ pe na ˈmaŋ]
prendere qcn. per mano
vegnî a-e man con qcn., vegnî a-e moen con qcn.
[veˈɲ(j) ɛː ˈmaŋ kuŋ kwarkeˈdyŋ], [veˈɲ(j) ɛː ˈmweŋ kuŋ kwarkeˈdyŋ]
In sciâ fin, à son de ticcossâse, o Jerry e o Manlio en vegnui a-e moen.
venire alle mani con qcn.
(= ‘arrivare ad usare la violenza fisica contro qcn.’)
Alla fine, a forza di provocarsi, Jerry e Manlio sono venuti alle mani.
vegnî a-e man de qcn., vegnî a-e moen de qcn.
[veˈɲ(j) ɛː ˈmaŋ de kwarkeˈdyŋ], [veˈɲ(j) ɛː ˈmweŋ de kwarkeˈdyŋ]
capitare fra le mani di qcn.
zonze e man, zonze e moen
[ˈzuŋzeː ˈmaŋ], [ˈzuŋzeː ˈmweŋ]
unire le mani
congiungere le mani

Further structures

Genoese Italian
à man drita
[a ˈmaŋ ˈdriːta]
a destra
sulla destra
à man manciña
[a ˈmaŋ maŋˈt͡ʃiŋˑa]
O scagno do direttô l’é a primma pòrta à man manciña.
a sinistra
sulla sinistra
L’ufficio del direttore è la prima porta sulla sinistra.
à portâ de man
[a purˈtaː de ˈmaŋ]
a portata di mano
co-a man drita
[kwaː ˈmaŋ ˈdriːta]
Mæ figgio o l’é bon à scrive tanto co-a man drita comme co-a manciña.
con la mano destra
Mio figlio sa scrivere tanto con la mano destra che con la sinistra.
co-a man manciña
[kwaː ˈmaŋ maŋˈt͡ʃiŋˑa]
con la mano sinistra
co-e man veue, co-e moen veue
[kweː ˈmaŋ ˈvøːe], [kweː ˈmweŋ ˈvøːe]
a mani vuote
co-e man zonte, co-e moen zonte
[kweː ˈmaŋ ˈzuŋte], [kweː ˈmweŋ ˈzuŋte]
a mani giunte
contâ co-e die da man
[kuŋˈtaː kweː ˈdiːe da ˈmaŋ]
contare con le dita della mano
dâ unna man de cô à qcs.
dare una passata di colore a qcs.
de man de qcn.
[de ˈmaŋ de kwarkeˈdyŋ]
di pugno di qcn.
(= ‘scritto da qualcuno’)
ëse de man drita
[ˈeːse de ˈmaŋ ˈdriːta]
essere destro
ëse de man manciña
[ˈeːse de ˈmaŋ maŋˈt͡ʃiŋˑa]
essere mancino
fæto à man
[ˈfɛːtw a ˈmaŋ]
Ste cäsette no ne vëgnan da unna fabrica, ma en fæte a man.
fatto a mano
Queste calzette non provengono da fabbriche, ma sono state realizzate a mano.
mettise e man inta stacca, mettise e moen inta stacca
[ˈmetˑiseː ˈmaŋ iŋta ˈstakˑa], [ˈmetˑiseː ˈmweŋ iŋta ˈstakˑa]
mettersi le mani in tasca
tegnî e man à leugo [disus.], tegnî e moen à leugo [disus.]
[teˈɲ(j) eː ˈmaŋ a ˈløːgu], [teˈɲ(j) eː ˈmweŋ a ˈløːgu]
tenere le mani a posto
tegnî e man à pòsto, tegnî e moen à posto
[teˈɲ(j) eː ˈmaŋ a ˈpɔstu], [teˈɲ(j) eː ˈmweŋ a ˈpɔstu]
tenere le mani a posto

man as (part of a) Subj or (part of a) predicative complement

Genoese Italian
e man smangian à qcn., e moen smangian à qcn.
le mani prudono a qcn.
(= ‘qcn. ha voglia di menare le mani, di esercitare violenza su qcn.’)

man as (part of a) DirObj (including subordinate clauses)

Genoese Italian
avei delongo e man pe l’äia, avei delongo e moen pe l’äia
[aˈvei̯ deˈluŋgu e ˈmaŋ pe l ˈaːja], [aˈvei̯ deˈluŋgu e ˈmweŋ pe l ˈaːja]
essere sempre con le mani alzate
(= ‘essere una persona violenta’)
avei e man buggiæ, avei e moen buggiæ
[aˈvei̯ e ˈmaŋ byˈd͡ʒɛː], [aˈvei̯ e ˈmweŋ byˈd͡ʒɛː]
A Ambra a l’à e moen buggiæ e a straggia i seu dinæ comme ninte.
avere le mani bucate
(= ‘essere uno spendaccione’)
Ambra ha le mani bucate e e sperpera i suoi soldi con tutta facilità.
avei e man ligæ, avei e moen ligæ
[aˈvei̯ e ˈmaŋ liˈgɛː], [aˈvei̯ e ˈmweŋ liˈgɛː]
avere le mani legate
(= ‘non poter agire od operare’)
avei e man pertusæ, avei e moen pertusæ
[aˈvei̯ kwarˈkɔːsa peː ˈmaŋ], [aˈvei̯ kwarˈkɔːsa peː ˈmweŋ]
avere le mani bucate
(= ‘essere uno spendaccione’)
avei qcs. pe-e man, avei qcs. pe-e moen
[aˈvei̯ kwarˈkɔːsa peː ˈmaŋ], [aˈvei̯ kwarˈkɔːsa peː ˈmweŋ]
avere qcs. fra le mani
(= 1. ‘essere in possesso di qcs.’ 2. ‘essere occupato con qcs.’)
avei unna boña man
[aˈvei̯ na ˈbuŋˑa ˈmaŋ]
avere una bella mano
(= ‘avere una buona calligrafia’)
capitâ inte man de qcn., capitâ inte moen de qcn.
[kapiˈta ŋte ˈmaŋ de kwarkeˈdyŋ], [kapiˈta ŋte ˈmweŋ de kwarkeˈdyŋ]
capitare fra le mani di qcn.
(= ‘passare ad essere sotto il controllo o la potestà di qcn.)
dâ (unna) man a qcn.
[ˈdaː na ˈmaŋ a kwarkeˈdyŋ]
Ti m’â daiësci unna man à destende a giancaia?
dare una mano a qcn.
(= ‘aiutare qcn.’)
Mi daresti una mano a stendere la biancheria?
domandâ a man de qcn.
[dumaŋˈdaː a ˈmaŋ de kwarkeˈdyŋ]
domandare la mano di qcn.
chiedere la mano di qcn.
(= ‘chiedere a una donna di convogliare a nozze’)
lavâse e man de qcs., lavâse e moen de qcs.
[laˈvaːseː ˈmaŋ de kwarˈkɔːsa], [laˈvaːseː ˈmweŋ de kwarˈkɔːsa]
Poei fâ quello che ve pâ che mi ne lavo e moen.
lavarsi le mani di qcs.
(= ‘disinteressarsene’)
Potete fare ciò che vi pare: io me ne lavo le mani.
mette e man adòsso à qcn., mette e moen adòsso à qcn.
[ˈmetˑeː ˈmaŋ aˈdɔsˑ(w) a kwarkeˈdyŋ]
mettere le mani addosso a qcn.
(= ‘picchiare qcn.’)
mette man à qcs.
[ˈmetˑe ˈmaŋ a kwarˈkɔːsa]
mettere mano a qcs.
(= ‘intervenire su qcs.’)
piggiâghe a man inte qcs.
[piˈd͡ʒaːg(e) a(ː) ˈmaŋ iŋte kwarˈkɔːsa]
prendere la mano in qcs.
(= ‘impratichirsi di qcs.’)

man as (part of an) IndirObj (including subordinate clauses)

Genoese Italian
dâ (a) mente a-e man de qcn., dâ (a) mente a-e moen de qcn.
[ˈdaː (a) ˈmeŋt(e) ɛː ˈmaŋ de kwarkeˈdyŋ], [ˈdaː (a) ˈmeŋt(e) ɛː ˈmweŋ de kwarkeˈdyŋ]
tenere d’occhio qcn.
(= ‘osservare che qcn. non rubi o commetta manualmente azioni illecite')
ëse a-a man
[ˈeːs(e) a(ː) ˈmaŋ]
essere alla mano
(= ‘essere una persona affabile, poco propensa a creare difficoltà nelle relazioni interpersonali’)
ëse feua de man
[ˈeːse ˈføːa de ˈmaŋ]
Quell’appartamento ch’emmo visto vëi seia o no me paiva mâ, ma o l’ea un pö feua de man.
essere fuori mano
(= ‘essere difficile da raggiungere’) [rif. a luogo o edificio]
Quell’appartamento che abbiamo visto ieri non mi dispiaceva, ma era un po’ fuori mano.
ëse inte man de qcn., ëse inte moen de qcn.
[ˈeːse iŋte ˈmaŋ de kwarkeˈdyŋ], [ˈeːse iŋte ˈmweŋ de kwarkeˈdyŋ]
essere nelle mani di qcn.
(= ‘essere sotto la cura o il controllo di qcn.’)
ëse lesto de man
[ˈeːse ˈlɛstu de ˈmaŋ]
avere le mani lunghe
(= ‘essere propenso al furto’)
ëse streito de man
[ˈeːse ˈstrei̯tu de ˈmaŋ]
Segondo o setereotipo i zeneixi saieivan avari e streiti de man.
essere stretto di mano
avere le braccia corte
(= ‘essere avaro, poco propenso a spendere’)
Secondo lo stereotipo i genovesi sarebbero avari e stretti di mano.
mettise inte man de qcn., mettise inte moen de qcn.
[ˈmetˑise iŋte ˈmaŋ de kwarkeˈdyŋ], [ˈmetˑise iŋte ˈmweŋ de kwarkeˈdyŋ]
mettersi nelle mani di qcn.
(= ‘affidarsi a qcn.’)
portâ qcn. in parma de man
[purˈtaː kwarkeˈdyŋ iŋ ˈpaːrma de ˈmaŋ]
portare qcn. in palmo di mano
(= ‘tenere qcn. in ottima considerazione’)
stâsene co-e man in sciâ pansa, stâsene co-e moen in sciâ pansa
[ˈstaːsene kweː ˈmaŋ iŋ ˈʃaː ˈpaŋsa], [ˈstaːsene kweː ˈmweŋ iŋ ˈʃaː ˈpaŋsa]
Incangio d’aggiuttâne co-o travaggio, ve ne sei stæti tutto o giorno co-e moen in sciâ pansa.
starsene con le mani in mano
(= ‘poltrire, non lavorare’)
Invece di aiutarci col lavoro, ve ne siete stati tutti il giorno con le mani in mano.
toccâ con man
[tuˈkaː kuŋ ˈmaŋ]
toccare con mano
(= ‘accertarsi della qualità o della condizione di qcs., in genere un oggetto, per esperienza diretta’)
© Autelli, Erica / Lusito, Stefano / Konecny, Christine / Toso, Fiorenzo (2018-2021, A-C): With linguistic support by Alessandro Guasoni and drawings by Matteo Merli.
© Autelli, Erica / Konecny, Christine / Guasoni, Alessandro / Imperiale, Riccardo / Lusito, Stefano / Toso, Fiorenzo (2020-2025, D-Z): With drawings by Matteo Merli.
This work is licensed under CC BY-NC-ND 4.0
Login